Geertruidenberg



Geertruidenberg (uitspraak), Bergs: Dun Bèrrig) is een stad en hoofdplaats van de gelijknamige gemeente.  

Ligging en nabijgelegen kernen

De stad Geertruidenberg ligt aan de westzijde in een bocht van de Donge. Tegenover de stad ligt de plaats Raamsdonksveer, ten westen grenst Geertruidenberg aan Drimmelen en Made. Het meest zuidwestelijke punt van de plaats ligt tegen Oosterhout aan. De dichtstbijzijnde grote steden zijn het zuidelijker gelegen Breda en het noordwestelijker gelegen Dordrecht.

Toponymie

De naam Geertruidenberg of Mons Sanctae Gertrudis is genoemd naar de Heilige Gertrudis van Nijvel. De stad kreeg deze naam in 1220.
¼ Groot van Willem IV, Graaf van Holland (1337-1345), geslagen te Geertruidenberg.

Geschiedenis

De stad ontleent zijn naam aan Gertrudis van Nijvel, die hier in de zevende eeuw op een berg (heuvel) een klooster zou hebben gesticht. In de stad zijn echter geen sporen van bewoning aangetroffen van voor de elfde eeuw. In werkelijkheid lagen hier bezittingen van de Abdij van Nijvel.
Kaart 1649
Geertruidenberg maakte deel uit van het graafschap Holland en het latere Gewest Holland. In 1213 kreeg de plaats bepaalde marktrechten en daarmee bevestigde de graaf haar stadsrechten. De beweringen dat de plaats daarmee stadsrechten verwierf zijn omstreden, alsmede de claim dat men de oudste stad in het graafschap Holland is.[2] In 2013 vierde de stad Geertruidenberg wel het 800-jarig jubileum. Vanwege de strategische ligging kon de plaats zich voorspoedig ontwikkelen, en werd ook wel "Sleutel van Holland" genoemd. Omstreeks 1320 verwierf Willem van Duivenvoorde het schoutsambt van Geertruidenberg; het stadje werd ommuurd met rondelen en poorten en hij bouwde er een kasteel. In 1336 werd het Kartuizerklooster van Geertruidenberg (het Hollandse Huis) gesticht, dat tot 1573 zou bestaan maar ten onder ging in de troebelen van de Tachtigjarige Oorlog. In de 14e eeuw is de grafelijke munt gevestigd in Geertruidenberg.[3] Aan de bloeiperiode kwam reeds een einde met de verovering in 1420 door het Kabeljauwse Dordrecht en de Sint-Elisabethsvloed van 1421. De stad werd zwaar beschadigd, verloor zijn handelsfunctie en raakte veel van zijn voorrechten kwijt. Daartegenover ontwikkelde zich nu de riviervisserij en werd Geertruidenberg een belangrijke marktplaats voor zalm, steur en elft.
Inname van Geertruidenberg door de Geuzen in 1573, Frans Hogenberg, Museum Boijmans Van Beuningen.
De strategische ligging maakte Geertruidenberg ook een gewild bezit voor elkaar bevechtende mogendheden. Zo wisten tijdens de Tachtigjarige Oorlog de Spanjaarden de stad in 1589 te kopen van de Engelsen, die eigenlijk aan de zijde van de jonge Republiek vochten. Vier jaar later heroverde Prins Maurits de stad weer tijdens het Beleg van Geertruidenberg. Geertruidenberg maakte nu weliswaar geen deel uit van de Generaliteitslanden, maar lag wel op de grens ervan en mede daardoor zeer excentrisch ten opzichte van Holland, waar het deel van uitmaakte. Hieronder leed de economie van het stadje. In de 2e helft van de 18e eeuw werd Geertruidenberg een garnizoensstad. Dit gaf de economie een impuls. Einde 18e eeuw werd de stad echter ingenomen door de Fransen. In 1807 werd de stad van Holland losgekoppeld. Met de vorming van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1815 werd Geertruidenberg onderdeel van de provincie Noord-Brabant. De omwalling werd in 1823 gesloopt, maar in 1833 werd de stad opnieuw versterkt, vanwege de Belgische Opstand. In 1911 werd de vesting ontmanteld, waarna zich nabij het stadje industrie kon vestigen. Een deel van de vesting is echter bewaard gebleven en in 1957 gerestaureerd. Na 1950 breidde het stadje zich uit met nieuwbouwwijken in het westen, na 1985 in het noorden (aan de Donge)en na 2004 in het zuiden op het voormalige spoorwegemplacement. Tot 1950 had Geertruidenberg een treinstation voor passagiersvervoer gelegen langs de spoorlijn Lage Zwaluwe - Waalwijk - 's-Hertogenbosch, nadien nog enige tijd goederenvervoer. Het stationsgebouw werd rond 1965 gesloopt en na 1985 werden ook de spoorrails verwijderd.

Bezienswaardigheden

Geertruidskerk op de Markt in Geertruidenberg
Markt
Stadhuis

Woonhuizen

De oudste voorgevels in Geertruidenberg zijn 17e-eeuws, maar de kern kan ouder zijn. Zo dateert de kern van het huis Markt 34 van omstreeks 1400, terwijl het voorhuis en de verdieping uit 1540 stammen. In dit huis zijn muurschilderingen aanwezig die voorstellingen uit het lijden van Christus weergeven. Ook zijn er oude kelders. Het uit twee samengevoegde huizen bestaande gebouw heeft trapgevels uit omstreeks 1600. Omtrent het huis De Rogh aan Markt 8 wordt in 1492 bericht. Markt 6 en 8 samen heetten toen: Den Wildeman en Filips de Schone werd hier op 11 december van dat jaar gehuldigd. De naam De Rogh voor Markt 8 werd in 1655 voor het eerst genoemd. In 1999 werd een bouwhistorische verkenning uitgevoerd, waarbij muurschilderingen in secco uit omstreeks 1530 werden ontdekt. Deze waren religieus van karakter, zodat de betreffende ruimte wellicht als kapel heeft gediend. De schilderingen werden, evenals het huis, gerestaureerd van 2001-2005. Het huis De Roos, aan Markt 46, wordt in het lemma van het desbetreffende museum beschreven. Monumentale woonhuizen in diverse stijlen zijn er vooral te vinden aan de Markt, de Koestraat, en de Vismarktstraat. Aan de Haven staan enkele 19e-eeuwse pakhuizen. Geertruidenberg-centrum-OpenTopo.jpg Kaart van het oude centrum van Geertruidenberg, met de vestinggordel.

Monumenten

Een deel van Geertruidenberg is een beschermd dorpsgezicht.

Musea

Museum De Roos, een museum voor stadsgeschiedenis, in een historisch pand aan Markt 46.

Economie

In Geertruidenberg staat de Dongecentrale (1919), later gevolgd door de veel grotere Amercentrale (1952), die een belangrijk deel van de elektriciteitsvoorziening in Zuid-Nederland opwekt. Met de restwarmte van de Amercentrale wordt een kassengebied verzorgd. Van 1867-1938 bevond zich in Geertruidenberg ook een suikerfabriek, en wel die van Heere & Co..

Natuur en landschap

Geertruidenberg ligt aan de monding van de Donge. Deze stroomt in de Bergsche Maas, welke vervolgens overgaat in de Amer. Aan de overzijde ligt de Biesbosch, waarheen rondvaartboten varen. Naar het westen toe vindt men grootschalige landbouwpolders en in oostelijke richting ligt de kom van Raamsdonksveer.

Onderwijs

Er zijn verschillende basisscholen in Geertruidenberg

Verenigingen

Er zijn diverse verenigingen in Geertruidenberg zoals:

Voorzieningen

Geertruidenberg beschikt over de volgende voorzieningen:

Verkeer en vervoer

Geertruidenberg is bereikbaar via de A27, A59 en de N623.

Openbaar vervoer

Geertruidenberg is per openbaar vervoer van Arriva bereikbaar per bus met:

Geboren in Geertruidenberg

Trivia

Galerij

Bron:Wikipedia

Taal



Er is hier geen helpfunctie, je mag overal op klikken en als het goed is is ook alles vertaald in het Nederlands, vragen of opmerkingen kun je kwijt via contact.

Pictogrammen


Temperatuur

Vochtigheid

Luchtdruk

Windkracht

Windvlaag

Neerslag

Zonnestraling

Sneeuw

Gevoelstemperatuur

Dauwpunt

UV

Zichtbaarheid

Wolkenbasis

Evapotranspiratie

Indoor temperature

Indoor humidity


Zon op

Zon onder

Maan op

Maan onder

Time

Vanaf

Tot

Volledig scherm

Exporteer als afbeelding

Settings

Homepage

Webcam

Table

Grafiek

Kaart

Stabiel

Stijgend

Dalend

Waarschuwing

Breedtegraad

Lengtegraad

Historie

Zonsverduistering

Maansverduisteringen

GPS

Elevation

Dag

Maand

Jaar

Hoge temperatuur

Lage temperatuur

Dag

Nacht

Lente

Zomer

Herfst

Winter